اهذاف و فواید اقدام پژوهی

اهداف و فواید اقدام‌پژوهی

منظور وهدف از اقدام پژوهی  بررسى راه هاى گوناگون ممكن براى تغییر وضعیت نامطلوبموجود توسط معلمان درگیر در آن مسأله در محیط كلاس و آموزشگاه با در نظر گرفتنمراحل ساده مى باشد. هدف از اقدام پژوهی و پژوهش هاى آموزشى، توصیف شرایط یا پدیدههاى مربوط به نظام آموزشى مى باشد.

بااستفاده از اقدام پژوهى مى توان موقعیت هاى مربوط به اقدام ها و عملیات آموزشى رامشخص كرد و در بهبود آن كوشید. در اقدام پژوهى، هدف معلم  پى بردن به روابطپدیده ها و یا ـ به اصطلاح ـ متغیرها است ، و از همه مهم تر، بررسى موضوعاتى استكه معلم در محیط كلاس و در حیطه تدریس با آن ها درگیر است و مى خواهد پاسخشان رابه صورت علمى و از راه پژوهش بیابد. پس ایجاد تغییر، تعدیل یا اصلاح در وضعیتموجود هدف عمده در اقدام پژوهشی است.

گسترشمهارت های علمی و عملی یا رویكردها و ابزار مناسب و جدید و حل مسایل، با استفادهاز كاربرد مستقیم روش ها و مهارت ها در مدارس و مراكز آموزشى و یا محیط هاى واقعىو سركلاس ، و به دست آوردن اطلاعات براى استفاده در كلاس هاى درس و نیز دادن آموزشلازم به معلمانى كه درگیر تدریس هستند از فواید اقدام پژوهی می باشد.

كه اینكار از طریق آموزش های ضمن خدمت آن هم به صورت حضوری زیر نظر اساتید مجرب میسور وممكن می باشد معلمان وقتی عملکردشان افزایش می یابد که تجربه های خود را دررابطه با فرایند یاددهی - یادگیری با همکاران دیگر در میان گذارند و با آنانتبادل نظر نمایند.

مشارکتمعلمان هم ردیف و هم رشته از طریق اقدام پژوهی در یک طرح پژوهشی، باعث می شود کهآنان اطلاعات و تجربه های خود را مبادله نمایند. معلمان با اطمینان و احتراممتقابل به یکدیگر در اقدام پژوهی مشارکت می جویند. معلمان شرکت کننده در طرح اقدامپژوهی باید به ضرورت  آشنایی با فنون پایه پژوهشی اعتقاد داشته باشند.

ایرانی وبختیاری1382 به نقل از استاین ایزاک  هدفهای اقدام پژوهی  را به شرح ذیلاظهار می دارد

1 .کشفاستعدادهای نهفته و فراهم ساختن بستری مناسب جهت رشد و شکوفایی معلمان.

2 . ارجنهادن به فعالیت های پژوهشی معلمان و سایر همکاران فرهنگی.

3 .شناخت معلمان نوآور و پژوهشگر و بهره گیری از تجارب ارزشمند آنان در جهت ارتقایکیفی نظام آموزش و پرورش.

4 .گسترشمهارتها یا رویکردهای جدید و حل مسائل با استفاده از کاربرد مستقیم روش ها ومهارتها در مراکز آموزشی و یا محیط های واقعی و شغلی و …

ساکی1382به نقل از دلاور اهداف پژوهش در عمل را  چنین برمی شمارد:

اینپژوهش وسیله ای برای چاره اندیشی درباره مسایلی است که در موقعیت های خاص، تشخیصداده می شود.

تواناییتحلیل معلمان را افرون تر ساخته و خود آگاهی آن ها را بالا می برد.

روشیبرای بهبود شرایط طبیعی در بین معلمان و پژوهشگران است که با کار دانشگاهی سر وکاردارند. هم چنین شکست در حیطه تحقیق سنتی را چاره اندیشی کرده و پیشنهادهای روشنیارایه می کند. این شیوه پژوهشی ابزاری برای تزریق رویکرد مبتنی بر نوآوری بر پیکرهآموزش و یادگیری است.

در اقدامپژوهى، معمولا معلم خود پژوهشگر است و نقش اصلى پژوهشى به عهده او مىباشد.  چه به این وسیله، معلم به عنوان مجرى اصلى تحقیق  اقدام پژوهى،مى تواند مسئله  ملموسى را  كه با  آن رو به روست حل كند یا بهبودىامور را میسّر سازد.  

در روشاقدام پژوهشى از روش هاى تجزیه و تحلیل ساده استفاده مى شود و تأكید بر معناداربودن عملى است تا معنادار بودن تئوری و آمارى.

تحقیقعمل نگر (اقدام پژوهى) فاقد سخت گیرى و روش عملى است، بلكه پژوهشى است كه درمقایسه با سایر روش هاى علمى از انعطاف پذیرى و قابلیت انطباق بالایى برخورداراست.

اقدامپژوهى موجب مى شود كه معلمان درباره موقعیت هایى كه در آن كار مى كند (كلاس درس،مدرسه، اجتماع) به تحلیل هاى انتقادى دست بزنند و هم چنین پژوهشگر نسبت به حرفهخود نگرش عینى به دست مى آورد و ویژگى هاى آن را مى شناسد.

 اقدامپژوهى پاسخى است  به انتقادهایى كه از كاربردى نبودن اغلب  پژوهش هاىمرسوم به عمل مى آید.

تحقیق درعمل ( اقدام پژوهى) معلمان را درگیر مسئله مى كند. معلمان در عمل مهار تمام مراحلپژوهش را در دست مى گیرند و به دوباره سازى مهارت هاى حرفه اى خود مى پردازند.

 دراقدام پژوهى لازم نیست كه همه داده ها و شواهد متكى بر اعداد یا به عبارتى، كمّىباشند. اظهار نظر همكاران، والدین، دانش آموزان، متخصصان فن و دیگران تأییدى براصلاح و تغییر است.

دلاور (1382) اهداف پژوهش در عملرا چنین برمی‌شمارد:

1. اینپژوهش وسیله‌ای برای چاره‌اندیشی درباره ی مسایلی است که در موقعیت‌های خاص،تشخیص داده می‌شود. به‌عبارت دیگر، روش مورد بحث ابزاری برای بهبود یا نوعی پیشرفتدر موقعیت ویژه‌ای است.

2. وسیله‌ایبرای آموزش ضمن خدمت است. بدین‌ترتیب، معلمان را در راه فراگیری مهارت‌ها و روش‌‌هایجدید یاری می‌کند و توانایی تحلیل آنان را افزون‌تر ساخته و خود‌آگاهی آن ها رابالا می‌برد.

3. اینشیوه ی پژوهشی، ابزاری برای تزریق رویکرد مبتنی بر نوآوری به پیکرهی آموزش و یادگیری است.

 4.روشی برای بهبود و شرایط طبیعی در بین معلمان و پژوهشگرانی است که با کاردانشگاهیسروکار دارند. هم چنین شکست در حیطه ی تحقیق سنتی را چاره‌اندیشی کرده وپیشنهادهای روشنی ارایه می‌کند.

رسول و بردبری (2001) از منظریدیگر اهداف پژوهش در عمل را چنین اعلام می‌نمایند:

 1.در هم شکستن سنت باور تولید دانش در عصر مدرن که براساس این سنت، افراد بشر صرفاًاز یک راه معین می‌توانند برای کسب دانش و رسیدن به واقعیت امور استفاده کنند.

2.آزادکردن فرایند تولید دانش از قید و بند روش‌ها و تدابیر خشک و انعطاف‌ناپذیر که به‌طورسنتی در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی اتخاذ شده است.

3.مشارکتفعال در امر تغییر و رهایی از جهان‌بینی تجددگرا که بر مبنای فلسفه اثبات‌گرا ونظام ارزشی ناظر بر پیشرفت اقتصادی بنا شده باشد.

4.مشارکتفعال در توسعه ی تفکر جدید درباره ی روایی و کیفیت تحقیق (به‌نقل ازنویدی 1382).

برخی دیگر از اهداف اقدام‌پژوهی به‌شرحزیر برشمرده شده است:

ایجادسازگاری میان عمل و نظریه، توسعه تفکر انتقادی، بهبود عمل آموزشی، کمک به افراد درافزایش شناخت آن ها از موقعیت خود، تقویت احساس خود ارزشمندی و اعتماد به نفس درمعلمان، افزایش شناخت از مسایل کلاس درس، مشارکت و مداخله معلم در امور پژوهشیمربوط به کلاس درس خود، کاربست سریع‌تر یافته‌های پژوهشی، تقویت بیشتر رابطهی میان معلمان و پژوهشگران آکادمیک، کشف رابطه ساختارهای آموزشی و مدرسه باعمل تدریس و یادگیری، آشنایی با روش‌های علمی که به بهبود تدریس کمک می‌کنند. (بهنقل از ساکی، 1383، ص 103 ـ 102)

محوروحدت‌بخش کلیه ی ویژگی ها و اهداف ذکر شده، توسعه توانایی های معلمان برایدرک و فهم بیشتر دشواری‌های آموزش و تدریس و راه های رویارویی با آن ها است. پژوهشدر عمل می‌کوشد تا با تکیه بر دانش و تجربه معلمان، ظرفیت‌های جدیدی را در حلمسایل آموزش بگشاید.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان،تنظیم: نسرین صادقی-رضایی

ساحت های ششگانه در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

خلاقیت در روشهای ترغیب دانش آموزان به کتاب خوانی

چند روش ابتکاری و خلاقانه برای املا